دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق
رویکرد حقوق کیفری ایران به عدم رعایت حجاب و پوشش
چکیده
برخى از رفتارهاى نابهنجار در سطح اجتماع ،ارتباط تنگاتنگى با نظم،امنیت،عفت عمومى وسلامت اخلاقى جامعه دارند که «عدم رعایت حجاب شرعى» در سطح جامعه یکى از مهم ترین این رفتارهاست.در جامعه اسلامى«حجاب»(پوشش اسلامى) یک رفتار بهنجار و رعایت آن یکى از ضروریات دین و از حقوق مسلم جامعه اسلامى است.قانونگذار نیز با درک آثار منفى «عدم رعایت حجاب شرعى» و ضرورت رعایت آن،«عدم رعایت حجاب شرعى در معابر وانظار عمومى»را جرم شناخته وبراى آن مجازات مقرر فرموده است(تبصره ماده ۶۳۸ ق.م.ا)که متاسفانه بسیارى از مشمولان این جرم از وجود آن بى اطلاع هستند.حال با وجود پدیده رایج «عدم رعایت حجاب ،ظاهر وپوشش شرعى»در میان افراد جامعه ضرورت آن حس مى شود که با این موضوع به نحو علمى برخورد کرده وریشه هاى آن شناسایى وراهکارهاى مناسب ارائه گردد.
بنابراین در این تحقیق سعى بر آن است تا براى تحقق اهداف فوق ،مساله «حجاب» و«عدم رعایت حجاب شرعى» از دیدگاه هاى شرعى،فقهى،جامعه شناختى،روانشناختى،جرم شناختى و حقوقى تبیین وتحلیل نماییم .پایان نامه حاضر در بردارنده سه بخش مى باشد.در بخش اول به بررسی ابعاد تاریخی ،اجتماعی ومذهبی پوشش وظاهر اشخاص در ادیان واقوام مختلف و همچنین دین مبین اسلام و ایران امروزی پرداخته می شود. در بخش دوم به بررسی آسیب شناسی فرهنگ حجاب وارائه راهکارهای پیشگیری از بد حجابی وپدیده های مشابه آن با رویکردی بر نظریات مطرح در حوزه جرم شناسی وجامعه شناختی می پردازیم ودر نهایت در بخش سوم به تحلیل و بررسی مداخله حقوق جزا در کنترل پوشش وظاهراشخاص با تکیه بر مبانی جرم انگاری جرم «عدم رعایت حجاب شرعی»و ارکان تحقق این بزه همت می گماریم.
واژگان کلیدی:
تعزیر
جامعه اسلامی
انحرافات اجتماعی
پوشش و ظاهر اشخاص
عدم رعایت شئونات شرعی
مقدمه:
لباس فراتر از یك نیاز طبیعی در زندگی انسانها، امروزه بعنوان نمادی از فرهنگ جامعه محسوب می شود. كه این نماد و شاخص فرهنگی در قالب خرده فرهنگها و سنتهای قومی و قبیله ای بیشتر تجلی می كند به گونه ای كه برای بازشناسی و تمایز فرهنگهای مختلف از یكدیگر می توان از الگوی پوشش آنان بهره گرفت. در گذشته و در میان قبائل، نوع لباس افراد، نشانگر تعلق آنها به قوم یا قبیلة خاصی بوده است. لباس در زندگی امروزة انسانها نیزكاركردهای گسترده و متنوعی دارد. از جمله كاركردهای فردی این مقوله، پاسخگوئی به نیاز فطری خود استتاری است. براساس این نیاز، انسان در هر شرایطی حتی در محیطی كه كسی نباشد، تمایل درونی به برخورداری از حداقل میزان پوشش دارد و از برهنگی می پرهیزد. همچنین تأمین امنیت فردی از جهت محافظت بدن از گرما و سرما و شرایط متنوع جوی و جلوگیری از تحریك هوسبازان برای هرگونه اقدام احتمالی، عامل مهمی برای رعایت پوشش در محیط خارج ازخانه محسوب میشود.پوشش و بهره گیری از لباس به نیاز طبیعی خودآرائی و زیبائی دوستی انسان نیز پاسخ می دهد. تنوع الگوهای پوششی در میان افراد و نیز زیبائیها و جذابیتهای بكار رفته در لباسها مؤید این مسئله، می باشد. افراد با توجه به سلایق، انگیزه ها و فرهنگ حاكم بر محیط، در انتخاب شكل، رنگ و جنس لباس مورد علاقه خود اعمال نظر می كنند و با جلوه گری از طریق آن به حس خودآرائی و زیبائی دوستی درونشان پاسخ می دهند. متأسفانه امروزه با زیاده روی در پرداختن به این امر، جنبه های منفی پوشش در قالب تجمل گرائی، مدپرستی و خودنمائی نمود بیشتری یافته است كه می توان گفت علت اصلی آن غفلت از خودآرائی درونی و تهذیب نفس است.
از سوی دیگر كاركردهای اجتماعی لباس را نمی توان نادیده گرفت. امروزه لباس هویت خاصی را به افراد و حتی جوامع بخشیده است. لباس در میان افراد جامعه نوعی منزلت و شخصیت اجتماعی را بوجود می آورد و در ابعاد منفی ایجاد تفاخر و چشم هم چشمی می كند. الگوهای مختلف پوشش ضمن ایجاد شخصیت و منزلت فردی می توانند بیانگر سنتها، ارزشها و نوع فرهنگ حاكم بر جوامع باشند. مهمتر از همه، لباس امروزه نماد فرهنگی جوامع و جزئی از پیكرة آن محسوب می شود تا جائیكه با هنجارها و ارزشهای حاكم بر جوامع گره خورده و بعنوان یكی از ابزار مهم در جهت شناسائی فرهنگهای مختلف و حتی تحول در ساختار فرهنگی یك جامعه بكار گرفته می شودپوشش وحجاب علاوه بر پیشینه ای تاریخی وفرهنگی از منظر ادیان الهی هم از جایگاه مخصوصی برخوردار بوده چنانچه در دین مبین اسلام طبق آیات قرآن و روایات، پوشش اندام و زیبایی‌های بدن به نحوی که زینت زنان را پنهان کند و حجم اندام را به نحو تحریک آمیز نشان ندهد برای زن مسلمان لازم و واجب است.
به لحاظ جرم شناسی وبررسی موضوع ازنگاه حقوق جزا با ذکر مقدمه ای به اصل موضوع می پردازیم.حقوق کیفری کلاسیک کانون توجه خود را بر مساله جرم و مجرم مستقر ساخته بود و با تفکیک بزهکار ازبی گناه در مقام مجازات و تنبیه مجرم بود.حقوق کیفری نوین اما به مرحله پیش از جرم یعنی وضعیت پیش مجرمانه توجه خاص مبذول می دارد. چرا که معتقد است وضعیت پیش از ارتکاب جرم به مثابه کاتالیز و تسهیل کننده ای است که ارتکاب جرم را موجب می شود بنابراین با کنترل آن می تواند وقوع بزه را کنترل و پیشگیری نمود.
در این نگاه پیشینی به جرم موضوع بزه دیده مداری به مثابه یکی از عوامل موجهه جرم مطرح می شود در واقع در فرایند تکوین جرم علاوه بر مجرم و خصوصیات فردی و اجتماعی که او در آن زندگی می کند بزه دیده و مجنی علیه نیز سهمی در حرکت مجرم از مرحله اندیشه و قصد مجرمانه به سوی عمل دارد که بر همین اساس بزه دیده شناسی را لازم و اجتناب ناپذیر می سازد. با پیشگیری از فرایند بزه دیدگی یعنی بزه دیده واقع شدن گروه هایی که بالقوه استعداد بزه دیده واقع شدن دارند و آسیب پذیر می باشند می تواند به طور غیر مستقیم مانع از تکوین جرم شد. این همان پیش گیری وضعی است که وضعیت پیش از جرم را تحت کنترل خود در می اورد.در واقع در این دیدگاه وضعیت بزه دیده خود سائق مجرم به سمت او به عنوان آماج بزه بوده است. این بزه دیده است که به صورت فعال و نه منفعلانه زمینه ساز جرم شده است و بنابراین این تصویر سنتی که بزه دیده قربانی مظلوم و منفعلانه جرم بوده است را باید در موارد بسیاری فروگذارد و نگاهی علت شناختی به بزه دیده داشت.
بی شک وضعیت زنانی که بدون رعایت حجاب در معابر عمومی ظاهر می شوند تحریک کننده بوده و سائق مجرم به ارتکاب جرم است. نمی توان برهنگی زنان را به رسمیت شناخت و آن گاه یکسره بر طبل مجازات متجاوزکوفت.جرم انگاری بد حجابی از این منظر ضرورتی است که منتفع اصلی آن خود زنان خواهند بود چرا که موجب پیشگیری از جرایم جنسی علیه ایشان می شود.
قانون کیفری نیز به این تناسب می بایست در نظام تعیین مجازات سهمی را به نقش بزه دیده و اثر گذاری او در ارتکاب جرم اختصاص دهد.در مورد جرایم علیه زنان نیز آن گاه که پوشش و وضعیت ایشان محرک به جرم بوده است می بایست حمایت حقوق کیفری از آن ها نیز کاهش یابد. و در مبارزه با جرایم جنسی از نقش مهم و بی بدیل ضرورت مبارزه با فرایند بزه دیدگی که بد پوششی از مصادیق بارز و مسلم آن است غفلت نورزید.پیشگیری از جرم از تکالیف حکومت ها ست. بنابراین مبارزه با پدیده شوم بد حجابی از وظایف ذاتی دولت و قوای انتظامی و قضایی است .بی توجهی حکومت به این مقوله زمینه ساز رشد چشم گیربد حجابی و جرایم ناشی از آن مانند مزاحمت و تجاوز خواهد شد.
پرداختن به انحرافات و آسیب های مذکور همواره توجه پژوهشگران و محققان دینی و غیر دینی را به خود جلب نموده و کتاب ها و مقالات و آثار متعددی تدوین، تنظیم و به مخاطبان ارایه گردیده است.دراین جا به دور از کلی گویی های رایج و تجزیه و تحلیل های خاصه مقالات و آثار تحقیقات و پژوهش های مفصل، سعی شده است، به بررسی ابعاد مختلف پوشش وظاهر اشخاص از نگاه حقوق جزا و در ادامه به ریشه یابی و ارایه راه کارهای عملی در مورد یکی از ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی و فرهنگی (یعنی بدحجابی) را مورد بحث قرار داده و متنی آموزشی مبتنی بر رویکرد حقوقی،جامعه شناختی و آموزه های وحیانی، به علاقه مندان ارایه شود.
فهرست مطالب
بخش اول:
بررسی ابعاد تاریخی، اجتماعی ومذهبی پوشش وظاهر اشخاص باتاکید برجامعه ایران امروز
فصل اول:پیشینه حجاب درمیان اقوام باستان تاکنون وحجاب در جامعه ایران امروز
مبحث اول:تاریخچه حجاب
گفتار اول:حجاب در اقوام باستان
گفتار دوم:حجاب در میان ادیان الهی
بند اول:پـوشش وحجـاب در آییـن زرتشت
بند دوم:پـوشش و حجـاب در آییـن یهـود
بند سوم:پـوشش و حجـاب در آییـن مسیحیـت
گفتار سوم:حجاب وپوشش زن در ایران باستان
بند اول:فـرهنـگ و لبـاس ایـران باستـان در گـذر تاریـخ
بنددوم:پـوشش زن در ایـران باستـان
مبحث دوم:حجاب در جامعه ایران امروز وتاثیر برخوردبا فرهنگ بیگانه
گفتار اول:پدیده تجدد وبرخورد فرهنگ سنتی ایران با مفاهیم برگرفته از فرهنگ غرب
بند اول:زن در دوره صفـوی
بنددوم:پـوشش زنـان در دوره شاه عبـاس اول
بندسوم:حجـاب در دوره قاجـار
بندچهارم:دوره معاصر
گفتار دوم:تاثیر انقلاب اسلامی وعوامل پیدایش بی حجابی وبد حجابی در ایران امروز
بند اول: عوامل روانی
بنددوم:عوامل فرهنگی
بند سوم:عوامل اجتماعی
بندچهارم: عوامل سیاسی
فصل دوم:حجاب از منظر دین اسلام وبررسی ابعاد شرعی حجاب
مبحث اول:مقام وحرمت دختران وزنان ازدیدگاه اسلام وبررسی فلسفه حجاب
گفتار اول:نگاه اسلام به زن وشان او در اجتماع
گفتار دوم:فلسفه حجاب وپوشش در اسلام وایرادات وارده به آن
بنداول:مفهـوم لغـوی حجـاب
بند دوم:فلسفه حجاب
مبحث دوم:حکم حجاب و خودآرایی در اسلام وحدود آنها
گفتار اول:حکم پوشش در اسلام وسیره بزرگان دین
بند اول:حجـاب در قـرآن
بند دوم:دیـدگـاه مفسـران
بند سوم:دلایـل روایـی
بند چهارم:حجـاب از دیـدگـاه عقـل
بند پنجم:حجیّـت سیـره
بندششم:معافیت های پوششی در زنان
گفتار دوم:زیبا شناختی پوشش وحدود خودآرایی از منظر اسلام
بند اول:اهمیـت رنـگ پـوشش در اسلام
بند دوم:حدود خود آرایی در سلام
فصل سوم:بررسی حجاب در حوزه اخلاق اجتماعی
مبحث اول:بررسی آثار اجتماعی حجاب اسلامی
گفتار اول: جامعه شناختی بی حجابی
گفتار دوم:آثار مثبت اجتماعی رعایت حجاب وعفاف
بنداول:کاهش چشمگیر جرایم و جنایات جنسی و جرایم مرتبط با امور جنسی
بند دوم:کاهش انحرافات جنسی
بندسوم:استحکام بنیان خانواده وکاهش آمارطلاق
بند چهارم:افزایش امنیت عمومی و سلامت اخلاقی
بند پنجم: فراهم شدن بسترهای رشد وپیشرفت در عرصه های گوناگون
گفتار سوم: آثار منفی اجتماعی عدم رعایت حجاب وعفاف
بند اول: افزایش جرایم وجنایات جنسی وجرایم مرتبط با امورجنسی ودرنتیجه کاهش آمارازدواج
بند دوم:سست شدن بنیان خانواده و افزایش آمار طلاق
بند سوم:کاهش امنیت و آرامش عمومی وسلامت اخلاقی به دلیل شیوع فساد و فحشاء.
بندچهارم:افزایش آمار فرزندان نامشروع
مبحث دوم:بدحجابی درحوزه اخلاق اجتماعی
گفتار اول:بد حجابی؛ مرز میان انحراف ،جرم وگناه
گفتار دوم:بدحجابی:پدیده یامعضل اجتماعی
بخش دوم:
آسیب شناسی فرهنگ حجاب وارائه راهکارهای پیشگیری از بد حجابی وپدیده های مشابه آن
فصل اول:آسیب شناسی فرهنگ حجاب وعلل گرایش برخی جوانان به پوشش ها و ظواهرنا متعارف
مبحث اول:عدم آشنایی بافرهنگ حجاب ونقش آموزش وپرورش(نظریه های یادگیری و معاشرتهای ترجیحی)
گفتاراول:تبیین نظریه های یادگیری ومعاشرتهای ترجیحی وانطباق آن باعدم رعایت حجاب اسلامی
گفتار دوم: شیوه كسب رفتارهای انحرافی مانند عدم رعایت حجاب شرعی توسط فرد
بنداول:.خانواده
بنددوم: گروه همسالان(نظریه انتقال فرهنگی و معاشرت های ترجیحی)
بندسوم: خود تنظیمی
گفتار سوم: پاداشها و تنبیهات مؤثر درعدم رعایت حجاب شرعی
گفتار چهارم: عوامل اجتماعی و محیطی مؤثر بر این پدیده در یك محیط خاص مانند مدرسه
مبحث دوم: نقش وسایل ارتباط جمعی(نظریه تعارض فرهنگی)
گفتار اول:نظریه تعارض فرهنگی ونقش وسایل ارتباط جمعی در رابطه با رعایت حجاب
گفتار دوم:کارکردهای منفی رسانه ها وتاثیر آنها درتغییر ارزش ها وهنجارهای جامعه
بنداول.تحدید مفهوم جرم
بنددوم.ایجاد امواج جرم
بندسوم.عادی سازی هنجارشكنی
بندچهارم.اشاعه فحشا و بی بندوباری
بندپنجم. تضعیف اعتماد اجتماعی
مبحث سوم:تلقی حجاب به عنوان یک تحمیل واجبار دولتی یا رسمی(نظریه کنترل اجتماعی وواکنش اجتماعی)
گفتار اول:نظریه کنترل اجتماعی وواکنش اجتماعی
گفتار دوم:کنترل اجتماعی در اسلام
گفتار سوم:بررسی عدم رعایت حجاب شرعی از منظر نظریه کنترل اجتماعی وواکنش اجتماعی
گفتار چهارم:آسیب شناسی کنترل اجتماعی رسمی والزامی حجاب وتاثیر آن در عدم رعایت حجاب شرعی
بند اول: آسیب شناسی کنترل اجتماعی رسمی والزامی حجاب
بنددوم: تاثیر کنترل رسمی والزامی حجاب در ترویج عدم رعایت حجاب شرعی
بندسوم:نظریه برچسب زنی وآسیب شناسی آن در ترویج عدم رعایت حجاب شرعی
فصل دوم:راهکارهای پیش گیری ودرمان بی حجابی و ترویج فرهنگ عفاف
مبحث اول: پیش گیری فرهنگی وترویج فرهنگ عفاف وحجاب
گفتار اول:آموزش پدران و مادران
گفتار دوم:ساماندهی نظام آموزش و پرورش
گفتار سوم: دانشگاهها و مقابله با بد حجابی
مبحث دوم: سایر طرق پیشگیری
بخش سوم:
مداخله حقوق جزا در کنترل پوشش وظاهراشخاص
فصل اول:مبانی جرم انگاری در خصوص نحوه پوشش وظاهر اشخاص
مبحث اول: حفظ اخلاق وعفت عمومی
گفتاراول:درمورد اشخاص مسلمان
گفتار دوم:وضعیت اتباع خارجه مقیم درایران وافراد غیر مسلمان
بند اول: نظر مخالفین اصل پوشش و حجاب افراد غیر مسلمان
بند دوم: نظر موافقین اصل لزوم حجاب برای افراد غیر مسلمان و اتباع بیگانه در جامعه اسلامی
بند سوم: نظربرگزیده در زمینه اصل لزوم حجاب برای افراد غیر مسلمان و اتباع بیگانه در جامعه اسلامی
مبحث دوم:حفظ نظم عمومی از طریق الزام اشخاص به رعایت حجاب و ظاهرمتعارف
گفتاراول:کارایی یا عدم کارایی ابزارکیفری
گفتار دوم:محدودیت کاربردابزارکیفری
بنداول:مطلوبیت یا عدم مطلوبیت سختگیری پلیسی_قضایی
بنددوم:قلمرو مناسب برای دخالت ضابطین دادگستری ومقامات قضایی در مسئله پوشش وظاهر اشخاص
فصل دوم:ارکان جرم عدم رعایت حجاب شرعی وتظاهربه عمل حرام
مبحث اول:عدم رعایت حجاب شرعی
گفتار اول:عنصر قانونی جرم
گفتار دوم:زن بودن مرتکب وچرایی عدم اشاره به تکلیف شرعی مردان
گفتارسوم:علنی بودن یا ارتکاب درمعابر و اماکن عمومی
گفتار چهارم:منظور از ظاهر شدن بدون حجاب شرعی:شمول یاعدم شمول حکم بر پدیده بد حجابی
مبحث دوم: تظاهر به عمل حرام
گفتاراول:تبیین مفهوم حرمت شرعی ونسبت آن با اصل قانونی بودن جرم
بنداول:اصطلاحات و اقسام حرمت:
بنددوم:تبیین حدود اصل قانونى بودن جرم و مجازات
بندسوم:حرمت شرعی ونسبت آن با اصل قانونی بودن جرائم ومجازاتها
گفتاردوم:جریحه دار ساختن عفت عمومی و مفهوم آن
نتیجه گیری
فهرست منابع ومآخذ
قیمت: 145٬000 تومان
قیمت: 46٬250 تومان
قیمت: 38٬000 تومان
قیمت: 43٬500 تومان