توشیبا، آنگونه که از نامش نیز برمی آید، شرکتی است که از ادغام دو شرکت مکانیکی و برقی پدید آمده است. نابغه مکانیکی ژاپن، هیساشی تاناکا با بنیانگذاری شرکت تولیدکننده تجهیزات تلگراف در ۱۳۲ سال پیش این بنا را آغاز کرد و نابغه برقی ژاپن، ایشی سوکی فوجیوکا با بنیانگذاری شرکت برق توکیو در ۱۱۷ سال پیش، بنا را تکمیل کرد و بدینسان در ۱۹۳۹ با ادغام این دو شرکت، شرکت توشیبا متولد شد. سیر اختراعات و مصنوعات مکانیکی و الکتریکی آن دو اعجوبه ژاپنی، درقالب شرکت جدید نیز ادامه یافت، با این ویژگی که عنصر الکترونیک نیز بدان افزوده شد و توشیبا با پانهادن در عرصه تولید محصولات مختلف دیجیتالی و الکترونیکی و رایانه ای، در کنار تولید لوازم خانگی و تجهیزات پزشکی و تراشه ها و نیمه‌هادیها در صف مقدم شرکتهای برتر ژاپنی و جهانی جای گرفت. اما با داشتن چنین سابقه کهن و درخشان از لحاظ تاریخی و حرکت مستمر در عرصه فناوریهای نوین و اختراعات و ابداعات در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات، آتسوتوشی نیشیتا مدیرعامل کنونی شرکت، راه سختی را درپیش رو می‌بیند. او اگر بخواهد توشیبا را درصدر صنایع الکترونیکی دنیا بنشاند، باید غولهایی همچون زیمنس، سامسونگ، هیتاچی، ماتسوشیتا، سونی و LG را کنار بزند.

● تاریخچه
گرچه شرکتی که امروزه به نام توشیبا شناخته می شود، رسما ۶۸ سال پیش تأسیس شد، اما سابقه اصلی این شرکت به ۱۳۲ سال پیش، یعنی سال ۱۸۷۵ برمی گردد. در این سال، هیساشی تاناکا یکی از بزرگترین مخترعان ژاپن که علاقه و مهارت خاصی در مکانیک داشت، کارخانه تجهیزات تلگراف را در توکیو راه‌اندازی کرد. این حرکت را می توان سنگ‌بنای تأسیس شرکت توشیبا دانست. در سال ۱۹۰۴، این کارخانه به نام کارخانه مهندسی شیبارا تغییر نام داد. ازسوی دیگر، نابغه صنعت برق ژاپن، ایشی سوکی فوجیوکا در سال ۱۸۹۰، اولین کارخانه تولید لامپ فلورسنت را در ژاپن تأسیس کرد و آن را شرکت برق توکیو نام نهاد. در سال ۱۹۳۹ با ادغام این دو شرکت، شرکت TOKYO SHIBAURA تأسیس شد که به نام TOSHIBA مشهور گشت و در سال ۱۹۸۴ رسما به همین نام تغییر یافت. در سال ۱۹۳۰ اولین ماشین لباسشویی برقی و نیز یخچال توسط شرکت ساخته شد. سال بعد، اولین جاروبرقی ژاپنی به بازار عرضه شد. سال ۱۹۴۲ اولین رادار توسط توشیبا تکمیل و عرضه شد. در سال ۱۹۵۵ پلوپزبرقی و چهار سال بعد اولین تلویزیون ترانزیستوری و اجاق مایکروویو ساخته شد.

این درحالی است که شرکت برق توکیو، پیش از ادغام و تشکیل رسمی توشیبا، اولین موتور القایی و نیز ژنراتور برق چرخ آبی ۶۰ کیلووات را ساخته بود و در دهه های ۱۹۱۰ و ۱۹۲۰ موفق به تولید لوله پرتو X و پرتو کاتدیک شده بود. در سال ۱۹۶۳ اولین توربین نیروگاه هسته ای به قدرت ۱۲۵۰۰ کیلووات توسط توشیبا تکمیل و به کار گرفته شد. در فاصله این دودهه، آزمایشگاههای تحقیقاتی بسیاری توسط شرکت راه اندازی شد. تا سال ۱۹۷۸ که اولین واژه‌پرداز ژاپنی توسط توشیبا به بازار آمد، کارخانه های نورد، توربین‌سازی، سیلیکون، لوازم خانگی و تجهیزات الکتریکی و تولید لامپ، توسط شرکت فعال شده و به کار مشغول بودند. اولین سیستم پزشکی MRI در سال ۱۹۸۲ توسط توشیبا عرضه شد. دو سال بعد، بزرگترین نیروگاه سلول‌های خورشیدی ۵۰ کیلوواتی در ژاپن راه اندازی شد. اولین رایانه شخصی کیفی (LAPTOP) در سال ۱۹۸۵ توسط توشیبا به جهان ارائه شد.

در ۱۹۹۵ دیسک‌های DVD با چگالی بالا توسط شرکت توسعه یافت و سال بعد دستگاه DVD و DVDخوان عرضه شد. توشیبا اولین تلویزیون تخت را نیز در سال ۱۹۹۸ به بازار ارائه کرد. با ورود به هزاره جدیدن تولید تلویزیون دیجیتالی در دستور کار شرکت قرار گرفت. در سال ۲۰۰۵، توشیبا در عرضه HD – DVD سرآمد گشت. امروزه شرکت توشیبا در حوزه صنعت الکترونیک و تجهیزات برقی پس از زیمنس، سامسونگ، هیتاچی، ماتسوشیتا، سونی و LG در مقام هفتم جهان ایستاده است. در سالهای آغازین هزاره نو، توشیبا همکاری مشارکتی (J.V) با ماتسوشیتا را برای یکپارچه سازی کسب و کار تولید LCD در دستور کار قرار داد. تولید حافظه های کوچک FLASH با ظرفیتهای مختلف از فعالیتهای شرکت بود. ظرفیت ۸ گیگابایتی این نوع حافظه‌ها در سال ۲۰۰۵ توسط شرکت به بازار آمد. در سال ۲۰۰۴ کوچکترین سلول سوختی متانول با خروجی انرژی ۱۰۰ مگاوات تکمیل و توسعه یافت. توشیبا در سال ۲۰۰۶، کسب و کار نیروگاه هسته‌ای وستینگهاوس را خرید.